Ο Πάρις Διαμαντίδης, από τους πρώτους εκπαιδευτές σκύλων οδηγών της Σχολής Λάρας, πιστοποιημένος από τη Διεθνή Ομοσπονδία Σκύλων Οδηγών, μας μιλά για τις συνθήκες εκπαίδευσης διεθνώς. Γιατί οι τυφλοί δυσκολεύονται να αγκαλιάσουν τον θεσμό στην Ελλάδα;

Οκτώ. Τόσοι είναι οι εκπαιδευτές σκύλων οδηγών τυφλών στην Ελλάδα. Δεν είναι όλοι πιστοποιημένοι, καθώς ακόμη δεν υπάρχει ακαδημαϊκός χώρος στη χώρα μας που να φιλοξενεί μια τόσο πολύτιμη γνώση. Επομένως, είτε τη διδάσκεσαι εμπειρικά από κάποιον που έχει εκπαιδευθεί σε σχολή- μέλος της Διεθνούς Ομοσπονδίας σκύλων οδηγών, είτε ακολουθείς το δρόμο του εξωτερικού. Ο εκπαιδευτής σκύλων οδηγών Πάρις Διαμαντίδης ακολούθησε μια μέση οδό: εκπαιδεύτηκε με πρωτοβουλία της Σχολής Λάρα στη Σχολή σκύλων οδηγών της Ιταλίας. Στη συνέχεια εργάστηκε στη Λάρα, στη βρετανική σχολή σκύλων οδηγών Guide Dogs UK και στη Μέντωρ-Σκύλοι οδηγοί- βοηθείας. Ο ίδιος εξηγεί τις διαφορετικές συνθήκες εργασίας στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Ποια είναι τα εμπόδια που θέτουν το κράτος και η κοινωνία στην εξέλιξη του θεσμού στη χώρα μας;

Πώς γίνατε εκπαιδευτής σκύλων οδηγών;

Π.Δ.: «Η αγάπη μου για τον Άνθρωπο και τον σκύλο, οι σπουδές που έκανα στην ψυχολογία και τη συμβουλευτική και η επαγγελματική ιδιότητα του εκπαιδευτή σκύλων που είχα τότε, με έκαναν να θέλω να εξελιχθώ. Επομένως, η δουλειά του εκπαιδευτή σκύλων οδηγών τυφλών και κινητικότητας ήταν ο ιδανικός συνδυασμός για εμένα».

«Θεωρητικά, όποιος έχει ενσυναίσθηση και αγάπη για τον άνθρωπο και τον σκύλο είναι κατάλληλος να γίνει εκπαιδευτής σκύλων οδηγών. Όμως, θέλει ανοιχτό μυαλό και ταλέντο. Δεν έχουν όλοι το “ταλέντο” να γίνουν επιτυχημένοι σε αυτό το επάγγελμα, όσες γνώσεις κι αν αποκτήσουν. Γι’ αυτό είμαστε τόσοι λίγοι εκπαιδευτές σκύλων οδηγών ανά την υφήλιο μέχρι σήμερα».

Έχετε εργασιακή εμπειρία στη Βρετανία και εκπαιδευτική στην Ιταλία και τις ΗΠΑ. Ποιες διαφορές υπάρχουν στην εκπαίδευση σκύλων οδηγών;

Π.Δ.: «Όλες οι σχολές ακολουθούν τα κριτήρια εκπαίδευσης υπό το πρίσμα των οδηγιών της Διεθνούς Ομοσπονδίας Σκύλων Οδηγών, άλλες περισσότερο και άλλες λιγότερο. Η προσήλωσή τους εξαρτάται από το περιβάλλον της εργασίας, το μέγεθος του κάθε οργανισμού (σχολής), την ρυμοτομία, την ιδιοσυγκρασία του λαού κλπ.».

Ελλάδα: Συγκεντρωτισμός & μικροί οργανισμοί

Π.Δ.: «Στην Ελλάδα, η πολύ δύσκολη πρόσβαση και η επιεικώς απαράδεκτη ρυμοτομία καθιστούν τις συνθήκες εκπαίδευσης ενός σκύλου οδηγού αρκετά δύσκολες για έναν εκπαιδευτή, αλλά και έναν τυφλό χειριστή. Επίσης το μοντέλο της εργασίας είναι αρκετά συγκεντρωτικό, με απλά λόγια ισχύει το “ένας άνθρωπος για όλα”. Στην Ελλάδα και την Ιταλία ο ίδιος εκπαιδευτής (GDMI) αναλαμβάνει όλη την εκπαίδευση του σκύλου οδηγού (Συχνά αναλαμβάνει και την εποπτεία σκύλων που προορίζονται για σκύλοι οδηγοί και φιλοξενούνται σε αναδόχους). Αυτό συμβαίνει λόγω της έλλειψης σκύλων, χειριστών, εγκαταστάσεων, ανθρώπινου δυναμικού, μεγέθους, χρόνων λειτουργίας, πόρων και εμπειρίας. Ανάλογα με τις ανάγκες κάθε σχολής για την “παραγωγή” σκύλων οδηγών, προσαρμόζεται και το μοντέλο της εργασίας του εκπαιδευτή».

Μ.Βρετανία & ΗΠΑ: Εξειδίκευση

Π.Δ.: «Στη Βρετανία, στο παράρτημα της σχολής Guide Dogs UK του κεντρικού Λονδίνου, υπάρχουν εκπαιδευτές που αναλαμβάνουν τη βασική εκπαίδευση των πρώτων 3 μηνών στο σαμάρι ενός σκύλου οδηγού (Guide dog Trainers). Υπάρχουν και εκείνοι που την ολοκληρώνουν επειδή γνωρίζουν κινητικότητα με λευκό μπαστούνι (Guide dog mobility instructors). Επίσης, αναλαμβάνουν την συνεκπαίδευση σκύλου και τυφλού χειριστή. Στις ΗΠΑ συμβαίνει κάτι αντίστοιχο».

Πώς είναι στην πράξη η εκπαίδευση σκύλων οδηγών για τους εκπαιδευτές και τους τυφλούς χειριστές σε Ελλάδα, Βρετανία και ΗΠΑ;

Π.Δ.: «Η πρόσβαση και η μετακίνηση, καθώς και η προσβασιμότητα σε δομές και χώρους που έχουν οι “ομάδες” του εξωτερικού (Μ. Βρετανία, ΗΠΑ, Ιταλία) διευκολύνουν την καθημερινότητα, σε αντίθεση με αυτές της Ελλάδας. Η επιμόρφωση του κόσμου ως προς την αντιμετώπιση των τυφλών χειριστών και των σκύλων οδηγών τους είναι άρτια. Είναι χαρακτηριστικό ότι οδηγοί ταξί στο Λονδίνο, που αρνούνται στην ομάδα την επιβίβαση διώκονται, ακόμα κι αν είναι μεμονωμένα περιστατικά. Ειδικό τμήμα εντός της σχολής σκύλων οδηγών καταθέτει άμεσα μήνυση στους οδηγούς και την εταιρεία ταξί. Επίσης, αρχιτέκτονες συνεργάζονται με εκπαιδευτές κινητικότητας και προσανατολισμού σε κάθε δήμο, ώστε να τοποθετηθούν με ακρίβεια και ορθότητα οι οδηγοί όδευσης για τυφλούς στα πεζοδρόμια και στις διαβάσεις, καθώς και ηχητικά σήματα σε αυτές. Στόχος είναι να μπορούν οι τυφλοί να διασχίζουν τον δρόμο με ασφάλεια.
Οι μεγαλύτερες δυσκολίες που αντιμετωπίζουν χειριστές με τους σκύλους οδηγούς τους σε αυτές τις 3 χώρες του εξωτερικού με αναπτυγμένο το θεσμό των σκύλων οδηγών, είναι τοπικές. Εντοπίζονται σε συγκεκριμένες πόλεις και χωριά, όπου η πρόσβαση και οι συγκοινωνίες είναι περιορισμένες.
Στην Ελλάδα ακόμα και τα μεγάλα αστικά κέντρα είναι ακατάλληλα και απροσπέλαστα σε πολλά σημεία για έναν τυφλό και τον σκύλο οδηγό του».

Σκύλοι οδηγοί: Γιατί έχουμε μόνο 23 στην Ελλάδα;

Π.Δ.: Στην Ελλάδα οι οργανισμοί που ασχολούνται με την εκπαίδευση σκύλων οδηγών (σχολές) είναι ακόμα “άγουροι”, χωρίς πολλά έτη λειτουργίας και εμπειρία. Σε αυτό συμβάλει και η νοοτροπία μιας χώρας και το ενδιαφέρον που δείχνει για τους ανθρώπους με αναπηρίες, καθώς και οι παροχές που προσφέρει το κράτος και η κοινωνία. Και φυσικά η ευαισθητοποίηση του κόσμου σε θέματα αναπηρίας, η οποία είναι σχεδόν ανύπαρκτη. Οι περισσότεροι τυφλοί στην Ελλάδα δεν γνωρίζουν καν κινητικότητα (σ.σ. οι εκπαιδευτές κινητικότητας είναι μόνο 9 και δεν επαρκούν). Κάποιοι ζουν ακόμα και έγκλειστοι στα σπίτια τους. Έτσι και η ζήτηση είναι μικρότερη για απόκτηση ενός σκύλου οδηγού κλπ. Όλα είναι ένας φαύλος κύκλος, ο οποίος καθορίζει το μέλλον των ατόμων με αναπηρίες».

Bio

Πάρις Διαμαντίδης, Εκπαιδευτής σκύλων οδηγών τυφλών και κινητικότητας (Σχολή σκύλων οδηγών τυφλών “Λάρα”, Scuola cani guida di Firenze-Italy, Guiding eyes for the Blind-NY, Guide Dogs U.K., London team, Σκύλοι οδηγοί-βοηθείας “Μέντωρ”).
MSc. in Counselling Studies, University of Abertay Dundee, Scotland.
Ο Πάρις Διαμαντίδης ασχολείται με την εκπαίδευση σκύλων οδηγών και εκπαιδευτών στην Ελλάδα, αναλαμβάνοντας εκπαιδευτικά Project για σχολές, όπως είναι η σχολή “Λαρα”.